Giáo dục STEM đang là xu hướng cho ngành giáo dục trong những năm gần đây và được triển khai ở nhiều cấp học. Tuy nhiên, với sự khác biệt so với phương pháp giáo dục truyền thống nên việc đưa STEM vào chương trình giảng dạy cho học sinh tiểu học còn nhiều khó khăn. Dưới đây là 6 chiến thuật giúp chương trình giáo dục STEM cho học sinh tiểu học thêm sinh động và hấp dẫn, gần gũi với trẻ hơn.
Ngôn ngữ thường gặp với chương trình giáo dục STEM cho học sinh tiểu học
Trước tiên, để STEM đến gần với trẻ em tiểu học cần học có sự thay đổi trong việc sử dụng ngôn ngữ. Sử dụng những ngôn ngữ như: trial (thử nghiệm), experiment (trải nghiệm), challenge (thử thách), design (thiết kế), và collaborate (phối hợp). Đây là điều cần thiết cho lớp học STEM, nơi mà trẻ khám phá những kiến thức và ý tưởng khoa học.
Đồng thời, với STEM, việc truyền tải, chia sẻ thông tin và kiến thức không chỉ thông qua sách vở, video và thảo luận mà còn có thể bằng cách đặt vấn đề và câu hỏi. Từ những nội dung vốn có trong giáo án sẽ dạy cho trẻ, giáo viên có thể xem xét việc trình bày chúng dưới dạng một vấn đề hoặc câu hỏi.
Mặt khác, cách nhóm các môn khoa học, toán học, nghiên cứu xã hội và đọc thành một nhóm xoay quanh vấn đề mà trẻ có thể nghiên cứu và giải quyết là một cách hay. Lý do là bởi bản chất trẻ em rất tò mò và thích giải quyết vấn đề, thiết kế giáo án stem theo cách như vậy giúp trẻ có hứng thú hơn.
Lớp học STEM tiểu học cũng có thể kết hợp công nghệ bằng cách để trẻ tạo blog hoặc vlog trong quá trình đọc. Trẻ sẽ tạo blog hoặc vlog trên Google Docs để cả lớp có thể cùng nhận xét và đưa ra thêm nhiều ý tưởng mới.
Lợi ích của giáo dục STEM cho học sinh tiểu học
Phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề
Bất cứ ngành nghề, lĩnh vực nào, không riêng gì STEM đều cần đến kỹ năng giải quyết vấn đề – một kỹ năng quan trọng mà trẻ cần được phát triển ngay từ khi còn nhỏ. Thông qua những bài giảng của chương trình giáo dục STEM cho học sinh tiểu học, trẻ có cơ hội tiếp cận với những vấn đề thực tế và rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề một cách thường xuyên.
Khả năng giao tiếp
Giáo dục STEM cho học sinh tiểu học giúp trẻ thỏa mãn bản tính tò mò, đặt ra câu hỏi – vấn đề và tìm ra giải pháp. Sau quá trình này, trẻ còn phải trải qua bước chia sẻ thông tin đến những người xung quanh sao cho họ đều có thể tiếp nhận được. Dù là bất cứ vấn đề gì hay cách giải quyết ra sao thì học sinh của lớp học STEM đều phải rèn luyện và biết cách giao tiếp hiệu quả.
6 Chiến thuật trong chương trình giáo dục STEM cho học sinh tiểu học
Chiến thuật thứ nhất: Chuẩn bị, sắp xếp tài liệu STEM
Để việc truyền đạt kiến thức STEM không gặp bất cứ trở ngại nào, giáo viên nên sắp xếp các tài liệu và đồ dùng cho bài giảng theo những mục đích riêng biệt. Đặc biệt, những tài liệu thuộc giáo dục STEM nên ở cùng một vị trí.
Chiến thuật thứ hai: Tạo tình huống, vấn đề thực tế
Với chương trình giáo dục STEM cho học sinh tiểu học, phần lớn kiến thức được truyền đạt và tiếp nhận thông qua học thực hành. Chính là các hoạt động STEM cho trẻ tiểu học. Khi đó, trẻ sẽ có nhiều cơ hội đặt câu hỏi và tìm cách giải quyết vấn đề. Trong trường hợp bạn đưa ra vấn đề cho trẻ giải quyết cần chú ý đến tính thực tế và gần gũi của vấn đề đối với trẻ.
Một số ví dụ để tổ chức hoạt động – bài học STEM cho trẻ tiểu học:
- Một cơn bão đang đến gần thành phố của bạn và bạn chỉ có một khoảng thời gian ngắn ngủi để chuẩn bị nơi trú ẩn. Hãy sử dụng những dụng cụ, vật liệu được phát hay có sẵn trong lớp học STEM để có thể xây dựng một nơi trú ẩn thích hợp. Giải thích lý do nơi trú ẩn là giải pháp có thể làm giảm thiểu tác động của cơn bão.
- Bạn cùng gia đình đi biển vào mùa hè và trời rất nắng nóng, trong khi đó, bạn và gia đình không đem theo kem chống nắng cũng như không tìm thấy nơi nào có mái che. Liệu có thể sử dụng những dụng cụ có sẵn thiết kế một khu vực để tránh nắng cho cả gia đình được không?
Chiến thuật thứ ba: Sử dụng ngôn ngữ STEM
Việc sử dụng ngôn ngữ STEM giúp trẻ làm quen và có thể giao tiếp hiệu quả hơn khi học STEM. Dưới đây là một số từ vựng thường dùng trong chương trình giáo dục STEM tiểu học:
- Design (thiết kế)
- Observe (quan sát)
- Develop (phát triển)
- Integrate (tích hợp)
- Modify (điều chỉnh)
- Model (mô hình)
- Explore (khám phá)
- Conduct (hướng dẫn)
- Maintain (duy trì)
Chiến thuật thứ tư: Sử dụng sách ảnh làm tài liệu bổ trợ
Bạn có thể tìm những cuốn sách nhiều ảnh được sử dụng trong môn ngữ văn hoặc những môn học khác để làm tài liệu các bài học STEM giúp trẻ bớt lo lắng và choáng ngợp với những kiến thức nền tảng. Đồng thời việc sử dụng tài liệu có hình ảnh cũng giúp tăng tính sinh động cho các bài giảng STEM bậc tiểu học.
Chiến thuật thứ năm: Sử dụng quy trình thiết kế (Design Process)
Sử dụng quy trình thiết kế đơn giản giúp trẻ dần học tập và tiếp thu cách làm việc theo quy trình trong đời thường. Quy trình thiết kế thông thường đi theo các bước:
- Xác định vấn đề.
- Tiến hành nghiên cứu (Cá nhân hoặc theo nhóm).
- Xây dựng ý tưởng.
- Phát triển ý tưởng và tạo mẫu.
- Thử nghiệm và kiểm tra.
- Đánh giá.
- Thiết kế lại hoặc sửa đổi
Chiến thuật thứ sáu: Không ngừng đổi mới
Bạn có thể tìm kiếm và tham khảo những nguồn tư liệu hay về STEM để sáng tạo và đổi mới chương trình giảng dạy STEM tiểu học. Bạn có thể tham khảo các website học STEM, các khóa học STEM online… để bổ trợ cho giáo án STEM tiểu học trong lớp học.
Thiết kế lớp học STEM tiểu học
Trang thiết bị
- Bàn: Cần đến 5 hoặc 6 chiếc bàn hình chữ nhật có kích thước 30’’ x 30’’ x 60’’, cùng với đó là một chiếc bàn tròn và hai chiếc bàn hình thang (Phù hợp cho trẻ làm việc theo nhóm).
- Ghế: 16’’ là kích thước phù hợp với nhiều đối tượng học sinh, có thể bổ sung một đến hai chiếc ghế cao dành cho người lớn.
- Sách: Sử dụng những cuốn sách liên quan đến những lĩnh vực STEM bao gồm khoa học, kỹ thuật, công nghệ và toán học.
- Kính hiển vi.
- La bàn.
- Đèn pin.
- Súng bắn keo.
- Tai nghe.
- Khay đựng đá
- Máy tính bảng hoặc máy tính sách tay.
- Nam châm.
Dụng cụ
- Giấy bạc
- Bìa cát tông
- Nắp nhựa
- Chai nhựa rỗng
- Vải vụn
- Báo giấy
- Ống giấy vệ sinh
- Hộp giày
- Sợi chỉ
Trên đây là những nội dung về tổ chức lớp học STEM cho trẻ em bậc tiểu học bao gồm ngôn ngữ cũng như trang thiết bị và dụng cụ cần thiết. Đồng thời, áp dụng 6 chiến thuật trong bài viết này giúp chương trình giáo dục STEM tiểu học hiệu quả hơn và phù hợp với khả năng của trẻ em.
