Theo chương trình toán tư duy cho trẻ ở tiểu học thì đại lượng là một trong những nội dung kiến thức quan trọng. Ngoài các đơn vị đo độ dài, đo khối lượng còn có những đại lượng đo dung tích,…. Sau đây là một hoạt động toán tư duy lớp 4 hữu ích để giúp trẻ học đo dung tích theo đơn vị đo lường hệ mét.
Kỹ năng đạt được
- Trẻ ước tính và đo được dung tích theo đơn vị đo lường hệ mét.
- Trẻ có thể quy đổi đơn giản giữa các đơn vị đo thể tích, ví dụ như từ ml sang l.
Khái niệm
- Thể tích (Volume) là khoảng không gian mà vật (chất rắn, lỏng hoặc khí) chiếm chỗ.
- Dung tích (Capacity) là sức chứa tối đa mà vật có thể chứa đựng một khối chất khác có thể là rắn, lỏng hoặc khí.
- Hai từ này không có ý nghĩa tương đương nhau như mọi người thường lầm tưởng và sử dụng. Ví dụ: Một cái ly dung tích 500ml đầy một nửa sẽ chỉ chứa 250ml nước.
- Lít (Tiếng Anh: Litre hoặc Liter), có ký hiệu là l hoặc L, là đơn vị đo thể tích thuộc hệ mét
- Mililít là đơn vị đo thể tích nhỏ hơn lít.
- Quy đổi đơn vị:
1 lít = 1 000 mililit (ml)
1 ml = 0.001 lít.
- Các đơn vị thể tích khác được quy đổi từ lít như sau:
1 lít = 1.000.000 micrôlit (µL),
1 lít = 1.000 mililit (mL) = 1.000 xentimét (cm³),
1 lít = 100 xentilit (cL),
1 lít = 10 đêxilit (dL),
1 lít = 0,01 hectôlit (hL). - Thể tích lớn hơn có thể được đo bằng kilôlit (1kL=1000 lít) hay mêgalit (1Ml=1 000 000 lít).
Micrôlit < mililit < xentilit < đêxilit < lít < hectôlit < kilôlit < mêgalit. - Cách quy đổi lít ra các đơn vị thể tích thường dùng khác
- 1 lít nước bằng 1 kg. Tuy nhiên các loại chất lỏng khác bạn phải tra theo bảng khối lượng riêng, do các loại chất lỏng có thành phần không giống nhau.
- Đơn vị đo thể tích khác trong hệ mét là mét khối (m³).
- 1m3 nước sẽ bằng 1000 lít nước.
- 1m3 = 1000 lít
1 dm3 = 1 lít nước - 1 cm3 = 0,001 lít nước
Hoạt động toán tư duy lớp 4 về Đo Dung tích theo đơn vị đo lường hệ mét
Hoạt động 1: Ước tính, đo lường ml và l
Tổng quan
Trẻ ước tính sức chứa của 6 hộp đựng khác nhau, sắp xếp chúng theo dung tích từ nhỏ nhất đến lớn nhất. Sau đó, trẻ xác định dung tích thực tế..
Hướng dẫn
- Có 6 hộp đựng và xếp chúng theo dung tích từ nhỏ nhất đến lớn nhất.
- Đi đến bồn rửa và cẩn thận đong 1–2 lít nước vào bình đựng.
- Ước lượng dung tích của hộp A bằng mililít hoặc lít. (Hãy nhớ rằng có 1.000 mililit trong một lít, và cốc đong chứa 250 mililit.) Ghi lại ước tính của bạn.
- Sử dụng nước và cốc đo để tìm xem thùng A thực sự chứa được bao nhiêu nước (chính xác đến 10 mili-lít). Ghi lại dung tích thực tế.
- Tìm sự khác biệt giữa ước tính của bạn và dung tích thực tế. Ghi lại sự khác biệt trong cột cuối cùng.
- Tiếp tục ước lượng, tìm sức chứa và tìm sự khác biệt cho 5 hộp đựng còn lại. Sử dụng những gì bạn biết về sức chứa của hộp đựng đầu tiên để giúp bạn ước tính.
- Khi bạn đã tìm ra dung tích thực tế của mỗi thùng chứa, hãy sắp xếp chúng theo dung tích từ nhỏ nhất đến lớn nhất và ghi lại xếp hạng thực tế của chúng.
- Sau khi bạn hoàn thành thao tác, hãy trả lại tất cả nước vào bình đựng và đổ hết bình vào bồn rửa.
Tải về bài tập: Estimate, Order and Measure
Hoạt động 2: Tìm vật chứa phù hợp
Tổng quan
Trẻ ước tính vật chứa đồ uống nào có nhiều khả năng chứa một lượng nước nhất định. Sau đó, họ thử nghiệm các ý tưởng của mình để tìm ra các vật chứa tốt nhất cho một số tình huống khác nhau.
Chuẩn bị
- Các loại vật chứa đồ uống có dung tích khác nhau như: lon, chai, cốc hoặc ly uống nước;
- Khay đựng;
- Khăn lau.
Hướng dẫn
- Đầu tiên, ước tính và ghi lại những vật chứa nào bạn nghĩ sẽ chứa được lượng nước cần thiết.
- Kiểm tra ước tính của bạn bằng cách sử dụng cốc đo chất lỏng.
- Quyết định vật chứa đồ uống nào thực sự tốt nhất.
- Sau khi bạn kết thúc hoạt động, trả lại tất cả nước vào bình. Lau sạch mặt bàn và làm sạch bất kỳ chất nào bị đổ trên sàn.
Tải về bài tập: Which Container is Best?
Một số bài tập mở rộng về Đo Dung tích
- Sarah cần mang theo một ít nước cho một số hoạt động khác nhau trong tuần này. Giúp cô ấy chọn bình đựng tốt nhất cho mỗi hoạt động.
- Đối với chuyến đi ô tô đi thăm bà của cô ấy vào thứ Hai, Sarah cần mang theo khoảng 500 ml nước để uống.
- Ước tính: Bình đựng nào sẽ chứa được khoảng 500 ml?
- Sử dụng cốc đo chất lỏng để giúp bạn tìm bình đựng đồ uống phù hợp nhất cho chuyến đi bằng ô tô.
- Trong cuộc thi chạy của cô ấy gặp nhau vào thứ Bảy, Sarah cần mang theo một lít nước để uống.
- Ước tính: Bình đựng nào có thể chứa khoảng 1 lít? Có thể kết hợp 2 hoặc nhiều bình đựng có thể chứa 1 lít không?
- Sử dụng cốc đo chất lỏng để giúp bạn tìm bình đựng đồ uống phù hợp nhất cho cuộc thi chạy.
- Đối với lớp học múa ba lê vào thứ Tư, Sarah cần mang theo khoảng 800 ml nước để uống.
- Ước tính: Bình đựng nào sẽ chứa được khoảng 800 ml? Có 2 bình đựng nào có thể chứa 800 ml cộng lại không?
- Sử dụng cốc đo chất lỏng để giúp bạn tìm bình đựng thức uống phù hợp nhất cho lớp học múa ba lê.
- Trên đường về từ cuộc thi chạy, Sarah luôn mua một bình đựng nước trái cây dung tích 2 lít. Hỏi Sarah uống bao nhiêu ml nước trái cây nếu trong mùa này, cô ấy tham gia 6 cuộc thi chạy?
2. Javier mang một hộp đựng giữ nhiệt đựng súp cà chua cho bữa trưa. Anh ấy ước tính mang theo 3/4 lít soup. Một người bạn lại nói anh chỉ mang 3/4 ml soup. Theo bạn thì ai nói đúng? Vì sao?
Bạn có thể sử dụng các dụng cụ đo đếm để giải thích. Dùng hình ảnh, con số và từ ngữ để minh họa giải thích của bạn trên giấy.
3. Julene đang làm thức uống trái cây cho đội hướng đạo sinh của cô ấy. Trong đội có 10 cô gái và mỗi người sẽ uống 1 ly. Cô ấy nên làm 2ml, 2 lít, 20 lít hay 200 lít nước trái cây? Vì sao?
Bạn có thể sử dụng các dụng cụ đo đếm để giải thích. Dùng hình ảnh, con số và từ ngữ để minh họa giải thích của bạn trên giấy.
Trên đây là nội dung hoạt động toán tư duy lớp 4 cho trẻ để học về đại lượng dung tích theo đơn vị đo lường hệ mét. Mong thông qua các hoạt động này, trẻ sẽ được trau dồi nhiều hơn kiến thức về các đơn vị đo dung tích tốt hơn.
