Ngữ âm (phonics) và phát âm (pronunciation) là hai kiến thức quan trọng trong dạy tiếng Anh cho trẻ em. Đặc biệt là khi cần phát triển kỹ năng nói tiếng Anh của trẻ. Tuy nhiên, không ít người nhầm lẫn hai khái niệm này với nhau. Bởi chúng đều liên quan đến âm thanh của ngôn ngữ.
Tìm hiểu ngay những điểm khác biệt giữa ngữ âm và phát âm thông qua bài viết dưới đây của Sylvan Learning Việt Nam bạn nhé!
Trẻ em có thể học cách nghe và nói tiếng Anh một cách tự nhiên từ những người xung quanh. Tuy nhiên, với kỹ năng đọc thì đó lại là một câu chuyện khác. Ngữ âm giúp trẻ học đọc tiếng Anh bằng cách tạo ra những liên tưởng giữa âm thanh trẻ biết với những chữ cái và từ vựng mà trẻ chỉ vừa mới tiếp cận.
2. Pronunciation (Phát âm) là gì?
Phát âm được định nghĩa là cách mà từ tiếng Anh được nói ra để người nghe có thể hiểu được người nói đang nói gì. Bạn có thể biết nghĩa của một từ tiếng Anh, cách đánh vần và cách sử dụng nó theo đúng ngữ pháp nhưng khi bạn nói ra từ đó lại chẳng ai hiểu bạn đang nói gì thì vấn đề chính nằm ở phát âm.
3. Phonics và Pronunciation có điểm gì tương đồng với nhau?
Ngữ âm (Phonics) và Phát âm (Pronunciation) dễ bị nhầm lần với nhau trong quá trình dạy tiếng Anh cho trẻ em do chúng đều liên quan đến âm thanh của ngôn ngữ. Trên thực tế, tiếng Anh khá phức tạp và là một ngôn ngữ khó. Lý do là bởi mối quan hệ giữa âm thanh và hình thức (bao gồm chính tả và đánh vần) của từ tiếng Anh không rõ ràng và thống nhất như một số ngôn ngữ khác.
Ví dụ như ở tiếng Tây Ban Nha và tiếng Mã Lai, bạn có thể nhìn thấy một từ dưới dạng chữ viết và biết cách nói từ này hoặc nghe thấy một từ bất kỳ và biết cách đánh vần nó. Tuy nhiên, với tiếng Anh thì điều này khó có thể xảy ra.
Dưới đây là một câu tiêu biểu cho điều vừa phân tích ở trên:
“Yes, English is weird, but it can be understood through tough thorough thought, though.” (Tạm dich: Đúng vậy, tiếng Anh thật kỳ lạ, tuy nhiên, nó có thể được hiểu nếu suy nghĩ thấu đáo)
Trong câu này, dễ thấy sự xuất hiện của cụm “ough” tạo ra rất nhiều âm thanh khác nhau trong các từ:
- Ở từ “tough”, nó tạo ra hai âm “uf” (/ʌf/).
- Ở từ “through”, nó tạo ra một âm dài “oo” (/u:/).
- Ở từ “thorough”, nó tạo ra một âm ngắn “uh” (/ə/).
- Ở từ “thought”, nó tạo ra âm “or” (/ɔː/).
- Và cuối cùng ở từ “though”, nó tạo ra âm một âm dài “o” (/əʊ/).
Như vậy, rõ ràng hình thức các từ này khi viết ra trông khá giống nhau và cùng có sự xuất hiện của một cụm chữ cái trong cấu trúc. Thế nhưng, âm thanh của chúng lại riêng biệt khiến cho việc học đọc, viết và nói tiếng Anh trở nên khó khăn.
4. Phonics và Pronunciation có gì khác biệt nhau?
Về bản chất, ngữ âm (Phonics) và phát âm (Pronunciation) là hai kiến thức riêng biệt. Chúng khác nhau về mục tiêu và giáo trình trong dạy tiếng Anh cho trẻ em.
Ngữ âm (Phonics) giúp trẻ nhỏ hiểu những điều cơ bản về cách đọc các từ tiếng Anh dưới hình thức chữ viết. Mục tiêu của việc dạy Phonics cho trẻ em là phát triển và rèn luyện sự trôi chảy hoặc tốc độ đọc của trẻ. Từ đó, trẻ có nhiều không gian nhận thức hơn để suy nghĩ về những gì trẻ đang đọc. Giáo trình dạy ngữ âm Tiếng Anh cho trẻ em được xây dựng theo hướng giúp trẻ biết được âm thanh (âm vị) trong từ và kết nối âm thanh đó với các chữ cái và từ vựng.
Khác với ngữ âm, phát âm (Pronunciation) giúp trẻ em giao tiếp và nói tiếng Anh một cách chính xác như người bản xứ. Những bài học cụ thể về phát âm (Pronunciation) xoay quanh 44 âm vị của tiếng Anh. Thêm vào đó là những điểm đặc biệt cần lưu ý khi phát âm tiếng Anh bao gồm trọng âm của từ, trong âm của câu hoặc ngữ điệu.
5. Hoạt động phonics và phát âm trong lớp học
Để dạy Phonics cho trẻ em, rất nhiều trường học sử dụng giáo trình có sự hệ thống hóa, điển hình như Jolly Phonics. Jolly Phonics là giáo trình dạy đọc và viết cho trẻ em tuổi mẫu giáo và tiểu học, dựa trên phương pháp tổng hợp các kỹ năng và giác quan của trẻ trên nền tảng ngữ âm.
Trong quá trình dạy ngữ âm tiếng Anh cho trẻ em, một số hoạt động phổ biến có thể áp dụng để trẻ học nhanh hơn. Cụ thể là:
- Để trẻ nói ra âm thanh và tạo hành động tượng trưng cho âm thanh đó. Ví dụ như trẻ nói âm thanh “z” và vỗ tay như cánh của con ong (Vì ong tạo ra âm thanh vo ve tương tự như âm “z”).
- Tổ chức trò chơi tìm từ bắt đầu bằng một âm bất kỳ cho trẻ, ví dụ như âm “z” thì có từ “zoo”, “zip”, “zebra”,…
- Cho trẻ luyện tập với các bài tập viết có sự xuất hiện của các âm trong từ khác nhau. Từ đó, trẻ có thể biết được âm “z” khi xuất hiện trong các từ như “busy” hoặc “music” thì ở dưới dạng chữ cái “s”.
Mặt khác, khi dạy phát âm tiếng Anh cho trẻ em, bạn có thể hướng dẫn trẻ làm những hành động bổ trợ cho việc phát âm từ. Tiêu biểu như mở miệng lớn giống cười, đưa hai hàm răng lại gần nhau và đặt lưỡi ngay phía sau để tạo ra âm “z”. Hoặc đặt tay vào vùng cổ họng cảm nhận sự khác biệt trong độ rung của âm “s” và “z”. Cách để luyện tập phát âm tiếng Anh cho trẻ hiệu quả là để trẻ làm nhiều các bài tập thực hành âm và phân biệt các âm trong từ có hình thức tương tự nhau.
6. Có cần dùng ký hiệu phát âm khi dạy tiếng Anh cho trẻ em?
Trong từ điển, khi tra cứu một từ tiếng Anh để dạy tiếng Anh cho trẻ em, bạn thường thấy cách phát âm được phiên âm ngay bên cạnh từ đó, giữa các dấu gạch chéo. Ví dụ: word / wɜːd /
Những phiên âm này dựa trên Bảng chữ cái phiên âm quốc tế (IPA) và có rất nhiều ký hiệu mà hầu hết mọi người không biết. Chúng cũng có thể khác nhau giữa các từ điển. Điều này khiến cho việc xác định phiên âm chính xác của một từ cụ thể trở nên khó khăn hơn.
Tuy nhiên, hiện nay, các từ điển trực tuyến thường bao gồm một tệp âm thanh hoặc bạn có thể sử dụng Google Dịch để biết âm thanh của một từ (Mặc dù đôi khi việc này không hiệu quả với tra cứu một cụm từ hoặc một câu). Dù sao, đối với người học tiếng Anh, việc có thể đọc những ký hiệu đó không còn quan trọng nữa.
Trong các lớp học tiếng Anh cho người lớn, việc làm quen với các ký hiệu phát âm có thể giúp ích cho việc tự luyện tập hoặc ghi chép. Thế nhưng, trên thực tế, việc tiếp xúc với nhiều mẫu khẩu hình miệng khi phát âm tiếng Anh từ giáo viên hoặc các tài liệu nghe mới thực sự cần thiết và quan trọng. Điều này càng đúng hơn khi dạy tiếng Anh cho trẻ em.
Nhìn chung, những ký hiệu phát âm không nên sử dụng khi dạy tiếng Anh cho trẻ em. Đặc biệt là các trường hợp đang cố gắng học những chữ cái tiếng Anh bằng ngôn ngữ mẹ đẻ. Lý do là bởi chúng có thể tạo ra những nhầm lẫn và bối rối cho trẻ khi học tiếng Anh.
Xem thêm: Dạy phonics luyện phát âm tiếng Anh cho trẻ em: Có thể bạn chưa biết
Hy vọng những thông tin trong bài viết trên đây đã giúp bạn phân biệt được hai khái niệm là ngữ âm và phát âm. Tránh việc nhầm lẫn giữa hai nội dung đều quan trọng và có vai trò riêng này trong việc dạy tiếng Anh cho trẻ em.
